Een traditioneel dorp bezoeken in Sumba
Sumba is Indonesië off the beaten path in het kwadraat! Wij wilden een traditioneel dorp bezoeken in Sumba. En leerden er over hun tradities en bouwstijl.
De traditionele dorpen van Sumba
Op Sumba zijn er vele traditionele dorpen. Het is hier niet een overblijfsel van een oude en vervlogen cultuur. Het hele eiland leeft nog op de traditionele manier en er zijn vele dorpen waar het niet is toegestaan om als buitenstaander te komen zelfs niet als je betaalt.
Wij wilden een traditioneel dorp bezoeken in Sumba en bezochten er twee. We leerden van onze gids over de bouwstijl van de kenmerkende Sumba huizen en hun puntige daken. Daarnaast leerden we over Marapu en de rol die dit nog speelt in het dagelijkse leven van de mensen op Sumba. Onze eerste stop was in Kampung Praijing. En daar waren wij de enige toerist.
Je merkt goed dat hier ondanks een kleine ticketoffice hier nog weinig toeristen komen. De mensen hebben ook nog nauwelijks iets te verkopen als souvenir.
Onze gids, die overigens geen Engels sprak, had een vertaal App bij en dankzij het goede 4G netwerk kon hij zich erg goed verstaanbaar maken. Het is eigenlijk ongelooflijk hoe ver de technologie op dat gebied is tegenwoordig.
In dit artikel
Kampung Praijing - Authentiek traditioneel Sumba dorp
Het meest authentieke traditionele Sumba dorp dat wij bezochten was Kampung Praijing. De mensen hier waren nog niet bezig met het toerisme. Je diende wel een kleine entrance fee te betalen die gebruikt werd om de parkeerplaats en de trappen naar het dorp te ontwikkelen.
In dit dorp leerden we van een trotse inwoner dat de schedels van buffels gebruikt worden om de huizen te decoreren. Hoe groter de hoorns hoe duurder de buffel, maar ook hoe groter de status van de bewoner van het huis nadien. De mensen hier heetten ons welkom en gaven ons iets te eten wat er echt niet goed uit zag. Omdat we het niet goed begrepen en onze gids zei dat het niet hoefde wisten we niet dat dit een manier van welkom heten was. We weigerden dus. Hoewel dit geen probleem was, is dit voor de mensen wel belangrijk. Goed om te weten dus als je een traditioneel dorp gaat bezoeken in Sumba . Weten we voor de volgende keer.
Ratenggaro - het bekendste traditionele Sumba dorp
Het inmiddels bekendste traditionele dorp. Ook omdat het uitkijkt op zee en ontzettend hoge daken heeft. Vanuit de lucht geeft dit een prachtig beeld. Helaas was onze afstandsbediening van de drone nat geworden en konden we deze foto niet maken.
Achteraf misschien niet eens zo erg want anders zou iedereen meteen naar dit dorp willen. En dat terwijl we hier eigenlijk helemaal niets meer proefde van de authentieke Sumbanese cultuur. Het leek er zelfs op of de weefster er voor de sier zat. De mensen hier hielden hun hand al op voor geld en de intree is behoorlijk hoog. Er wordt van alles verkocht voor veel te hoge prijzen waaronder nep Ikat. Je kunt een stukje paardrijden maar je wil echt niet weten wat dat kost. En zelfs een foto maken van de jongen op het paard mag gaf hij aan. Wel betalen dan.
Als we dit vergelijken met Kampung Praijing zouden we deze de volgende keer zeker overslaan.
Marapu - Animistisch Geloof. Wat betekent dat?
De mensen in Sumba geloven in Marapu. Marapu is een zogenaamd Animistisch geloof. In een Animistisch geloof geloven mensen dat zielen of geesten niet alleen bestaan in mensen en dieren, maar ook in planten, stenen of natuurlijke fenomenen zoals donder en geografische zoals bergen en rivieren. Animisme wijst verder ook bezieling toe aan abstracte concepten zoals woorden, eigennamen of metaforen uit de mythologie.
Offers , Monolitische grafzuilen en diepe schulden
Offerplaatsen en offerfeesten komen vaak voor. In de stamdorpen zijn er speciale adat-huizen voor de eredienst. In de kleinere dorpen en in elk huis is altijd een plaats voor de aanbidding, vaak bestaande uit een offersteen (katoda) of offerplankje.
Ook wordt op Sumba grote waarde gehecht aan voorouderverering. Bij het overlijden van een familielid dienen er vele buffels en paarden geofferd te worden. Vaak hebben de arme families deze niet waardoor ze zich in diepe schulden moeten steken.
Ook moet er een familiegraf komen met een monolitische grafsteen. Deze enorme grafstenen moeten van massief gesteente zijn en moeten worden gedragen vanaf de plaats waar ze gemaakt worden naar de plaats waar het graf moet komen. Deze grafstenen die naast dat ze ontzettend duur zijn ook vaak meer dan 1000 kilo wegen moeten worden gedragen door de Sumbanese dorpelingen. Tijdens die tocht die weken en soms maanden duurt dient de familie van de overledene de mensen die de steen dragen eten en drinken te geven. De schulden lopen dan alleen maar op. Schulden zo hoog dat soms wel 10 generaties in de schulden geboren worden.
Tegenwoordig kunnen de Sumbanezen ook kiezen voor grafstenen gemaakt uit cement. Toch wordt dit in de traditionele gemeenschappen veel minder gerespecteerd.
De bouw van een Sumbanese woning
Op Sumba onderscheiden ze twee soorten huizen: huizen met een driehoekige toren gebouwd in het midden van het dak (uma mbatangu genoemd in het dialect van Rindi) en gewone huizen (ook kaal huis genoemd, uma kamudungu in Rindi).
In het algemeen zijn huizen met een piek Marapu-huizen (ze herbergen niet alleen een familie, maar ook de geesten van zijn voorouders (de Marapu) die in de piek verblijven). Maar toch is het mogelijk dat er uitzonderingen zijn. Een normaal huis kan als marapu worden beschouwd, terwijl een rijke familie in een piekhuis kan wonen zonder dat het Marapu is.
Het onderste van drie niveau's is voor de dieren. De varkens, honden en andere dieren hebben plaats onder het huis.
Het middelste van drie niveau's is voor de mensen. Dit is het woongedeelte.
Het bovenste van drie niveau's is voor de geesten van voorouders die de voorraad voedsel dienen te bewaken.
Ikat - Ambachtelijke kunst van de handgeweven stof
Eén van de prachtige ambachten die in Sumba in de traditionele dorpen bedreven wordt is het weven van Ikat. Ikat is een handgeweven stof gemaakt van katoen. Hoewel voornamelijk in Oost-Sumba, kun je ook in het Westen op sommige plaatsen Ikat-doeken, sjawls en kleding kopen.
Ikat kost veel tijd en een groot doek kost ongeveer 2 maanden om te produceren. Mijn sjaal (rechts) waarschijnlijk iets minder. Maar hij is wel mooi toch!
Waar kun je deze dorpen vinden?
De dorpen liggen relatief ver van elkaar. De mooiere van de twee is ongetwijfeld het Ratenggaro. Maar wij vonden ons bezoekje aan Prai Ijing waardevoller.
Deel dit Artikel
Hoe vond je ons artikel? Ben je iets wijzer geworden? Wil je ook een traditioneel dorp bezoeken in Sumba of ken je iemand die dit moet lezen? Deel dit artikel dan op Facebook.
Hi, wij zijn Mark & Judith
Twee gepassioneerde reizigers die van onze hobby ons werk hebben gemaakt. We reizen fulltime de wereld over om te fotograferen, video’s te maken en verhalen te vertellen over onze avonturen. We hopen dat we je met onze website mee kunnen nemen in onze reisavonturen.
